مطالعات نهم

درس 5

پراکندگی زیست بوم های جهان

زیست بوم (بیوم چیست)؟
زیست بوم یک ناحیه وسیع جغرافیایی است که در آن، انواع خاصی از گیاهان و جانوران زندگی می کنند و ناحیه مشخصی را به وجود می آورند. هر زیست بوم از چندبوم سازگان(اکوسیستم) تشکیل شده است.

وسعت یک زیست بوم چقدر است و آیا مشخصات و ویژگی آن مخصوص یک منطقه است؟
یک زیست بوم ممکن است بخش وسیعی از یک قاره را دربرگیرد و یا ویژگی های آن در چند قاره یافت شود.

سطح زمین به چند زیست بوم (بیوم) تقسیم شده ، نام ببرید؟
هشت زیست بوم
توندرا
تایگا
جنگل های پهن برگ معتدله
علفزارهای منطقه معتدل
بیشه زارها و مراتع مدیترانه ای
بیابان
جنگل های بارانی استوایی
ساوان

وجود هر زیست بوم در یک ناحیه به چه عواملی بستگی دارد ؟ و کدام یک مهمتر است؟
وجود هر زیست بوم در یک ناحیه به عوامل مختلفی چون آب و هوا، شکل ناهموار یها، میزان ارتفاع زمین، و جنس خاک بستگی دارد. در میان همه این عوامل، آب و هوا مهم ترین و بیشترین تأثیر را دارد.

دما و بارش که از عناصر آب و هوا می باشند چگونه بر نوع و میزان پوشش گیاهی اثر می گذارند؟
با تغییر دما و بارش از یک ناحیه به ناحیه دیگر، پوشش گیاهی تغییر می کند.
دما عامل مهمی در رویش گیاهان است و در مناطقی که دمای هوا بسیار پایین است، گیاهان نمی توانند برویند.
میزان بارش نیز تأثیر زیادی بر میزان پوشش گیاهی یک منطقه دارد. علاوه بر میزان دما و بارش، عوامل دیگری چون طول مدت فصل خشک و تبخیر نیز در پوشش گیاهی تأثیر دارند.

زیست بوم توندرا مربوط به کدام بخش از زمین است و آب و هوا ، پوشش گیاهی و نوع جانوران آن چگونه است؟
توندرا محل زندگی اسکیموها ؛ موقعیت: ناحیه ای در نزدیکی قطب شمال و حاشیه اقیانوس منجمد شمالی است. آب و هوا: زمستان های طولانی و حتی سرمای -34 درجه — تابستان ها کوتاه و میانگین دما، حداکثر 12 درجه؛ پوشش گیاهی: زمین های توندرا از یخ و برف پوشیده شده است. در تابستان با ذوب شدن یخ ها، در زیر خاک، باتلاق های کم عمق ایجاد می شود. در توندرا فقط گیاهانی چون خزه و گل سنگ می توانند برویند ؛ نوع جانوران: گوزن شمالی —- خرس قطبی —- روباه قطبی

زیست بوم تایگا مربوط به کدام بخش از زمین است و آب و هوا ، پوشش گیاهی و نوع جانوران آن چگونه است؟
تایگا موقعیت از گسترده ترین زیست بوم هاست و در جنوب توندرا و در قار ه های آسیا، اروپا و آمریکای شمالی گسترش یافته است آب و هوا در این منطقه، در 6 ماه از سال میانگین دما کمتر از صفر درجه است. بارندگی بین 250 تا 500 میلی متر و زمین همیشه مرطوب است پوشش گیاهی دارای جنگل های مخروطی و سوزنی برگ ها درختان این ناحیه، مانند کاج و سرو، همیشه سبزند و برگ ریزان ندارند. تقریباً تمام جنگل های کشور کانادا از نوع تایگاست. این جنگل ها بخش عمده ای از چوب نرم برای تولید کاغذ را تأمین می کنند ؛ نوع جانوران : عقاب کاکل سفید —- سمور دریایی —- گرگ خاکستری

زیست بوم جنگل های بارانی استوایی مربوط به کدام بخش از زمین است و آب و هوا ، پوشش گیاهی و نوع جانوران آن چگونه است؟
جنگل های بارانی استوایی ؛ موقعیت : در مجاورت خط استوا در چند قاره گسترده شده است آب و هوا: هوا همیشه گرم، رطوبت حدود 80 درصد و میزان بارندگی سالیانه 2500 میلیمتر است. پوشش گیاهی: جنگل های بارانی استوایی چند طبقه اند. در زیر درختان بلندتر، درختان کوتا هتر و علفها، که رشد بسیار سریعی دارند، وجود دارند. ارتفاع درختان بلند گاه به 25 تا 35 متر نیز می رسد. این زیست بوم بیشترین تنوع زیستی جهان را دارد و انواع حشر ه ها، پرندگان، خزندگان و پستانداران در آن زندگی می کنند.درختان شا ه پسند (مانگرو)، نارگیل، قهوه سودانی، هِوِآ و بامبو از نمونه گیاهان این ناحیه است. نوع جانوران: بابون، یک نوع میمون —توکا—- خزندگان

زیست بوم ساوان مربوط به کدام بخش از زمین است و آب و هوا ، پوشش گیاهی و نوع جانوران آن چگونه است؟
ساوان موقعیت : منطقه علفزارها با درختان تک و منفرد است که در مجاورت جنگل های استوایی واقع شده است. بیشترین وسعت ساوان در قاره آفریقاست. آب و هوا: در تمام طول سال، گرم است و در آن، دو فصل خشک، و مرطوب وجود دارد. پوشش گیاهی درخت بائوباب نوع جانوران : از نظر تنوع جانوری بسیار غنی است. گورخر، فیل، زرافه ، کرگدن و شیر